Diacademie
Hieronder vind je een selectie van onze publicaties in de vakpers. Klik op de afbeelding om de publicatie te openen.
De dalende leesmotivatie en de tegenvallende resultaten van onze leerlingen op de internationale vergelijkingsonderzoeken PIRLS (2016) en PISA (2018) zijn veel in het nieuws geweest. Naar aanleiding van deze resultaten verschijnen er veel publicaties en handreikingen. Maar hoe ziet goed leesonderwijs er nou concreet uit in de klas? En hoe geef je als schoolteam je leesonderwijs vorm? Welke stappen zet je dan?
De ontwikkeling van de taal- en rekenvaardigheid van leerlingen wordt in het Nederlandse onderwijssysteem nu nog vooral gevolgd met Cito-toetsen. De manier waarop deze toetsen worden ingezet, heeft geleid tot een eenzijdige toetscultuur waarin toetsresultaten niet worden benut om leerlingen vooruit te helpen, maar eerder om scholen af te rekenen. De kansenongelijkheid onder leerlingen is daardoor niet kleiner geworden, maar eerder juist gegroeid. Een veelbelovend geaccrediteerd alternatief is gelukkig voorhanden.
Toetsinformatie is onderwijskundig belangrijk op leerling- én op schoolniveau, zeker in deze coronatijd. Hoe zit het met eventuele achterstanden van leerlingen, welke kansen bieden we ze om succesvol te zijn op het onderwijsniveau dat bij ze past?
De Vlaamse Diatekst: Begrijpend lezen in kaart brengen en monitoren gedurende de schoolloopbaan
Begrijpend lezen is belangrijk om volwaardig te kunnen deelnemen aan de 21ste-eeuwse samenleving. Omdat vaardig zijn in begrijpend lezen steeds belangrijker wordt, neemt ook de behoefte toe om in het onderwijs te monitoren hoe ver leerlingen op dat gebied staan.
Tamara Thomassen & Hilde Hacquebord
In Nederland wordt het gebruik van doeltaal = voertaal gestimuleerd omdat dit bevorderlijk is voor de taalverwerving van een vreemde taal. Maar geldt doeltaal = voertaal ook bij toetsen? In dit artikel rapporteren we over een onderzoek bij Nederlandse leerlingen bij wie toetsen voor leesvaardigheid Engels op resp. A2 en B1 niveau zijn afgenomen in twee versies: de ene met de vragen geformuleerd in het Nederlands en de andere versie met dezelfde vragen geformuleerd in het Engels. Gemiddeld genomen lieten de toetsresultaten zien dat de voertaal van de toetsen geen verschil maakte, bij zowel de A2- als de B1-toets. Maar als we binnen de niveaugroepen onderscheid maken tussen sterke en zwakke leerlingen zien we dat het wel uitmaakt welke voertaal wordt gebruikt. Bij de B1 toets presteerden de zwakke leerlingen relatief beter op de Nederlandse versie, bij de A2 toets scoorden de sterke leerlingen juist beter bij de Engelse versie van de toets.
Femke van der Honing en Lorien de Koning. Mensenkinderen 2015, jaargang 31, nummer 48, p. 15-17
Hoe kun je aan de slag met Klassenteksten, een tekstenbank waarin teksten zijn geordend op thema, tekstsoort en niveau? In dit artikel wordt een voorbeeld gegeven van hoe je met de tekstenbank kunt werken. Juf Nicolle vertelt hoe zij het thema ‘Tussen kunst en kitsch’ voorbereidt, ontwerpt en uitvoert voor haar groep 8.
Vanaf september 2016 is dit artikel in PDF in te zien op www.jenaplan.nl.
Yvonne Sipma. Tijdschrift voor Remedial Teaching 2015, nummer 2, p. 12-15.
Op het Mediacollege Amsterdam is een nieuwe lichting eerstejaarsleerlingen vmbo met een gemiddelde achterstand op begrijpend lezen van meer dan 40 procent. Docenten hebben de wens om gedifferentieerd aan de slag te gaan. Yvonne Sipma, remedial teacher en taalcoördinator, ging samen met de docenten Nederlands de uitdaging aan. Alle eerstejaarsleerlingen worden getoetst met de Diatoetsen en werken daarna aan hun tekstbegrip met Diaplus. Met positieve resultaten, zowel voor de docenten als voor de leerlingen.
Lorien de Koning en Femke van der Honing. Veerkacht, jaargang 12, nummer 1, p. 32-33.
De tekstenbank met Klassenteksten biedt leesteksten die aansluiten bij de belevingswereld van kinderen, geordend naar thema en niveau, met boeken- en filmtips en suggesties voor activerende werkvormen. Dit schooljaar is een groep scholen gestart met het werken met Klassenteksten. Hoe wordt er op de scholen gewerkt met het materiaal? En hoe wordt de onderzoekende houding van de kinderen geactiveerd?
Hilde Hacquebord. Mareland Magazine no.6, p. 12-13.
De ontwikkelingsgerichte aanpak van begrijpend lezen is succesvol. Leerlingen leren beter begrijpend lezen als ze de teksten leuk vinden en met nieuwe werkvormen kunnen oefenen.
Hilde Hacquebord. Van 12 tot 18, november 2014, p. 50-51.
Toetsen om het toetsen, dat is het beeld dat de laatste tijd is ontstaan in de discussie naar aanleiding van de verplichte rekentoetsen en de afrekencultuur die zou ontstaan in het Nederlandse onderwijs. Recentelijk is centrale eindtoetsing in het basisonderwijs verplicht gesteld, maar is de keuze voor de toets vrijgegeven. Kansen of nieuwe stress?
Helene Bakker, Klarien Lenting en Jeannette Verbeek. Remediaal, 4, 2013-2014, p. 22-26
Diaspel is een diagnostische toets voor de onderbouw van het VO en de bovenbouw van het PO. De set volgtoetsen is in lijn met de Referentieniveaus Taalverzorging 1F en 2F.
Hilde Hacquebord, Femke van der Honing, Kees Hoogland. Basisschoolmanagement, 07, 2014, p. 13-17
Het nieuwe toetsbeleid omtrent de overgang PO-VO biedt ruimte voor keuze uit verschillende toetsen. Basisscholen worden verplicht tot een eindtoets PO en tot de invoering van een leerlingvolgsysteem. Scholen hebben in beide de keuze. Toetsen van verschillende aanbieders zijn naast elkaar te gebruiken, mits deze zijn geijkt aan de referentieniveaus voor taal en rekenen.
Vivian van Alem en Marieke Boers. JSW, 1, september 2014, p. 46-49
Review van de volgtoetsen van Diataal voor het PO door JSW.
Femke van der Honing en Marte van Vliet. Zone, jaargang 13, nr. 3, p. 26
Klassenteksten is een digitale tekstenbank waarin leerkrachten teksten kunnen vinden geordend naar thema en referentieniveau. In dit artikel wordt de tekstenbank toegelicht en worden tips gegeven voor het gebruik hiervan in de onderwijspraktijk.
Femke van der Honing, Hilde Hacquebord en Klarien Lenting. Beter Begeleiden Digitaal, mei 2013, p. 1-2
Toetsinformatie kan een goed instrument zijn om het onderwijs gericht te verbeteren. Vaak gaat bij de overgang van PO naar VO achtergrond-informatie over de leerlingen verloren. Met de doorlopende toetsleerlijn van Diataal is het wel mogelijk om deze informatie door te geven.
Lorien de Koning en Femke van der Honing. Zone, jaargang 12, nr. 3, p. 16-18
Diataal heeft in samenwerking met De Activiteit bronnenpakketten ontwikkeld voor Diaplus. In dit artikel vindt u achtergrondinformatie over deze bronnenpakketten: welke thema's aan bod komen, voor welke werkvormen ze geschikt zijn, etc. Ook wordt verslag gedaan van een pilotonderzoek met OGO-scholen die Diatekst en Diawoord afgenomen hebben bij hun leerlingen in de bovenbouw van het PO.
Hilde Hacquebord. Tijdschrift voor Remedial Teaching 2013/3, p. 6-9
Het is belangrijk dat leerlingen met een gebrekkige woordenschat vroegtijdig worden gesignaleerd, zodat hun leerprestaties kunnen verbeteren. Er moet daarom meer aandacht komen voor woordenschat en voor het toetsen daarvan, ook in de remedial teaching.
Regine Bots, Hilde Hacquebord en Paul Scharff. SchoolManagement Totaal, jaargang 14, nr. 6, p. 25-27
In Rotterdam kampen veel leerlingen met een grote taalachterstand. Drie schoolbesturen namen gezamenlijk initiatief voor het bestrijden van deze achterstand. Leerlingen worden getoetst met Diataal waarna vervolgacties worden opgesteld. De resultaten zijn hoopgevend.
Hilde Hacquebord en Klarien Lenting-Haan. Levende Talen Tijdschrift, jaargang 13, nr. 2, p. 14-23
In dit artikel wordt verslag gedaan van een onderzoek waarbij paneloordelen worden vergeleken met meetbare tekstkenmerken als het gaat om een ordening van teksten volgens de niveaus uit het Referentiekader Taal. Uit het onderzoek blijkt dat er een aantal kwantitatieve maten zijn die een belangrijke rol spelen bij het bepalen van het tekstniveau zoals dat door een expertpanel is beoordeeld.
Hilde Hacquebord. Levende Talen Magazine, jaargang 99 (2012), nr. 7, p. 6-9
Veel leerlingen lopen op school aan tegen woorden die ze niet kennen, vooral in teksten die ze moeten lezen voor de verschillende schoolvakken. Het begrijpen van de tekst wordt hierdoor problematisch. Zo staat een tekort aan woordkennis het leren en schoolsucces in de weg. Het is daarom belangrijk dat leerlingen met een gebrekkige woordenschat vroegtijdig worden gesignaleerd. Maar hoe toets je deze functionele woordkennis?
Hilde Hacquebord, Klarien Haan en Femke van der Honing. Veerkracht, jaargang 9, nr. 1, p. 10-13
Diataal is een nieuw leerlingvolgsysteem voor de bovenbouw van het basisonderwijs waarmee het begrijpend lezen en de taalontwikkeling van leerlingen in kaart kan worden gebracht.
Hilde Hacquebord en Femke Van der Honing. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 50, p. 362-370
In dit artikel wordt een studie beschreven waarin dyslectici uit het voortgezet onderwijs tegenover niet-dyslectische klasgenoten zijn gezet, vanuit de vraag of dyslectici een algemeen taalprobleem of een specifiek leesprobleem hebben. Een van de resultaten is dat dyslectici net zo goed kunnen presteren op een leesbegriptoets als hun niet-dyslectische klasgenoten, wanneer ze langer over de toets mogen doen.
Hilde Hacquebord en Moniek Sanders. Basisschoolmanagement, nr. 5, p. 5-10
De overstap naar het VO is voor bijna alle leerlingen spannend. Zijn ze genoeg voorbereid op wat er van ze verwacht wordt op de nieuwe school? De vakdocenten gaan er vaak vanuit dat de leerlingen de leerboeken zelfstandig kunnen begrijpen bij het huiswerk. Maar daarvoor moeten ze wel voldoende "functioneel" leesvaardig zijn.
Hilde Hacquebord, Moniek Sanders en Madeleine Gibson. Basisschoolmanagement, nr. 5, p. 4-11
Er zijn twijfels over de kwaliteit van het basisonderwijs als het gaat om het aanleren van basisvaardigheden. Met name over de leesprestaties van leerlingen dienen we ons zorgen te maken, zoals ook blijkt uit de onderzoeksresultaten die naar voren worden gebracht. Over de oorzaken van leesproblemen wordt verschillend gedacht. Veel leerlingen zouden onvoldoende technisch leesvaardig de basisschool verlaten. Maar lang niet alle leesproblemen worden veroorzaakt door een gebrek aan decodeervaardigheden.
Hilde Hacquebord en Marianne Scholman. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 45, p. 192-201
Diagnostisch taalonderzoek met Diataal geeft inzicht in de taal- en leesproblemen van anderstalige en dyslectische leerlingen in het voortgezet onderwijs. Het blijkt dat in vergelijking met andere leerlingen, anderstaligen wel lager scoren op het algemene begrijpend leesniveau (BLN), maar de dyslectici niet. Bij een profielanalyse op basis van hun subscores blijken beide groepen een compenserend leesprofiel te vertonen.
